ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİLİ
Yeni olan, daha önce kamuoyu ile paylaşılmamış olan ve ayırt edici bir özelliği bulunan tasarımların kullanım hakkının tasarım sahibine ait olabilmesi için geliştirilmiş sistem tasarım tescil sistemi olarak adlandırılır. Tasarım tescil de bu hakkın tasarım sahibi tarafından elde edilebilmesi için yapılan işlemdir.
Her tasarım tescil işlemine tabi tutulamaz. Örneğin genel ahlaka aykırı olan, kamu düzenini bozan tasarımlar tescil işlemine alınmamaktadır. Aynı zamanda belirgin bir ayırt edici özelliği olmayan, yeni olmayan ya da zorunlu olarak kullanılmış bir teknik tescil belgesi ile koruma altına alınmamaktadır.
Tasarımda aranan ayırt edici özellik ise tasarımın şeklinde, renginde, dokusunda, genel görünümünde, çizgilerinde olabilir.
NEDEN TASARIM TESCİLİ
Yeni bir tasarıma sahip olmak firmalara ticari platformda büyük avantajlar sağlamaktadır. Tanıtım, pazarlama ve satış alanlarında rekabetin son derece yoğun yaşandığı ticari dünyada hem tasarımların haklarının korunması hem de rakip firmalar tarafından tasarımın kullanılmasının önüne geçilmesi ise ancak tasarım tescil işlemi ile mümkün olabilmektedir.
Büyük uğraşlar ve büyük maliyetler ile geliştirilen bir tasarımın tescil edilmemesi durumunda herkes tarafından kullanılabileceği ve tasarım sahibinin de hiç bir hak iddia edemeyeceği unutulmamalıdır.
Ayrıca tasarım tescil başvurularında ilk olarak tasarımın kim tarafından kullanıldığı da dikkate alınmaktadır. Yenilik kriteri de dikkate alındığından kullanım öncesinde her tasarımın tescil ettirilmesi gerekir.
Tasarım Tescil Başvurusu Nereye Yapılır?
Ülkemizde tasarım tescil işlemleri Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından gerçekleştirilir. Dolayısıyla başvurular da TPE’ye yapılmaktadır. TPE tarafından gerçekleştirilen tescil işlemi yalnızca ülkemizde geçerlidir. Eğer farklı bir ülkede de koruma isteniyorsa, o ülkenin prosedürüne uygun bir şekilde, tescil yetkisi bulunan kurumuna başvuru yapılması gereklidir.
TASARIM TESCİL HAKLARI
Bir tasarımın tescil edilmiş olması aşağıdaki hakların elde edilmesini sağlar:
– Kullanma, üretimini yapma
– Lisan ile çoğaltma
– Devretme
– Rehin bırakma
– Maddi ve manevi tazminat haklarına konu olma
5 yıl boyunca tüm haklar tasarım sahibinin elindedir. 5 yılında sonunda 5 yıllık uzatma taleplerinde bulunabilen tasarım sahibi toplamda 25 yıl boyunca tasarım tescil haklarını elinde bulundurur.
